NBBS: Chào mừng các bạn đến với podcast Người Bạn Bác Sĩ. Chúng ta sẽ phỏng vấn về chủ đề bệnh bạch cầu với BS Nguyễn Lệ Hà là bác sĩ chuyên về Bệnh học, chuyên ngành Di truyền phân tử, và Huyết học, hiện đang làm việc cho một bệnh viện ở tiểu bang Texas, Mỹ. 

NBBS: BS Hà có thể cho quý thính giả biết bệnh bạch cầu là gì được không ạ? 

BS Hà: Bệnh bạch cầu là một loại ung thư của các tế bào máu. Máu được tạo thành từ các loại tế bào khác nhau được tạo ra ở tủy xương. 

Khi một người bị bệnh bạch cầu, tủy xương của họ tạo ra các tế bào bất thường thay vì các tế bào máu bình thường. Những tế bào bất thường này phát triển quá mức ngoài tầm kiểm soát, từ tủy đi vào máu và di chuyển khắp cơ thể.  

Khi tủy xương tạo ra các tế bào máu bất thường, nó không thể tạo ra đầy đủ. 

Các triệu chứng của bệnh bạch cầu có thể khác nhau rất nhiều từ bệnh nhân này sang bệnh nhân khác, nhưng chúng thường không rõ ràng trong 3 tháng đầu tiên. Có những triệu chứng sớm có thể giúp chúng ta phát hiện khả năng mắc bệnh bạch cầu. Ví dụ, mất cảm giác ngon miệng đột ngột, mệt mỏi tinh thần, giảm cân không liên quan đến thay đổi dinh dưỡng hoặc hoạt động thể chất và sốt không rõ nguyên nhân. Những bệnh nhân này cũng có thể bị nhiễm trùng tái phát và biểu hiện xuất huyết trên da. Triệu chứng phổ biến nhất là xuất huyết, chẳng hạn như chảy máu cam, kinh nguyệt ra máu nhiều, chảy máu nướu răng, chấm/nốt/và mảng xuất huyết ở da, và chảy máu ở niêm mạc, đặc biệt là hệ thống tiêu hóa trên và dưới. 

NBBS: Tại sao có người bầm tím dễ dàng và khi nào phải lo lắng về vết bầm tím ở người lớn? 

BS Hà: Dễ bị bầm tím thường là một vấn đề với đông máu, có thể được gây ra bởi một số bệnh, bao gồm thay đổi chức năng gan, viêm gan nặng, các vấn đề đông máu di truyền và bệnh bạch cầu. Nếu một người bầm tím dễ dàng, rất có thể bác sĩ sẽ yêu cầu một vài xét nghiệm để tìm hiểu lý do tại sao. Một số bất thường về số lượng tế bào máu có thể báo động cho các bác sĩ để kiểm tra kỹ hơn.  Khoảng 50% bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu có các biểu hiện xuất huyết như bầm tím dễ dàng hoặc làm chậm lành vết thương. Vì vậy, nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nào khác của bệnh bạch cầu, hãy đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. 

Vết bầm tím, nói chung, là một phản ứng sinh lý bình thuờng đối với chấn thương và lưu thông tích cực. Do đó, sự hiện diện đơn thuần của các vết bầm tím kèm với chấn thuơng thì không cần phải bận tâm lắm. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể gợi ý các bệnh lý nghiêm trọng hơn đòi hỏi sự trợ giúp của bác sĩ: 

Nhiều vết bầm tím 

Nếu không có tiền sử về chấn thương tại các vị trí này thì nên đi khám bác sĩ.  

Vết bầm tím lớn 

Mặc dù vết bầm tím khác nhau về kích thước, sự hiện diện của các vết bầm tím lớn có thể đáng báo động và một vết bầm tím dài hơn một vài cm - ngay cả sau chấn thương - có thể chỉ ra một vấn đề trong cơ chế đông máu. 

Vết bầm tím cơ bắp 

Bầm tím cơ bắp có cơ chế tương tự như vết bầm tím của da, nhưng lực gây vỡ mạch máu bên trong cơ bắp cần phải mạnh hơn đáng kể, và mặc dù bản thân chấn thương cơ bắp không nguy hiểm và nguy cơ biến chứng rất thấp, chấn thương có thể gây vỡ cơ hoặc gãy xương. Cách chính để phân biệt mức độ nghiêm trọng của cơn đau là mức độ hạn chế chức năng. Một bệnh nhân bị vỡ cơ bắp không bao giờ có thể di chuyển phần cơ thể đó, trong khi trong trường hợp chấn động, phạm vi chuyển động chỉ giảm và đi kèm đến đau. 

Vết bầm tím trên khớp sau chấn thương 

Nếu khớp mềm và đau sau chấn thương với vết bầm tím, có thể cần phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế, vì nó có thể chỉ ra một xương bị gãy, và chụp X-quang là bắt buộc trong những trường hợp như vậy. 

Vết bầm tím không biến mất 

Sau chấn thương hoặc tự phát, các vết bầm tím được hấp thụ vào các mô bằng đại thực bào. Sự tồn tại của một vết bầm tím có nghĩa là nguồn chảy máu không được kiểm soát và nó rò rỉ với tốc độ vượt quá khả năng hấp thụ của đại thực bào; điều này có thể được tìm thấy trong nhiều rối loạn đông máu.