NBBS: Chào mừng quý thính giả đến với podcast NBBS. Tôi là BS Ngọc Trần. Trong tập này chúng ta sẽ đề cập đến một bệnh lý thường gặp về phụ khoa. Đó là lạc nội mạc tử cung. Chúng ta sẽ trò chuyện với BS Mai-Anh Đoàn, một Bác sĩ Sản-Phụ khoa hành nghề nhiều năm tại hai tiểu bang California và New York, Hoa Kỳ.

NBBS: Xin bác sĩ cho thính giả của chúng ta biết lạc nội mạc tử cung là gì được không ạ?

BS Mai Anh: Lạc nội mạc tử cung là một tình trạng trong đó loại mô tạo thành niêm mạc tử cung (nội mạc tử cung) được tìm thấy bên ngoài tử cung.

NBBS:  Bệnh lạc nội mạc tử cung phổ biến như thế nào?

BS Mai Anh: Lạc nội mạc tử cung xảy ra ở khoảng 1 trong 10 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nó thường được chẩn đoán ở phụ nữ ở độ tuổi 30 và 40. Lạc nội mạc tử cung đã được báo cáo ở 40% các thiếu nữ bị dị tật bẩm sinh đường sinh dục, khoảng 50% các phụ nữ vô sinh và lên đến 70% các phụ nữ và thiếu nữ thường bị đau vùng chậu.

NBBS: Lạc nội mạc tử cung xảy ra ở đâu?

BS Mai Anh: Các nơi thường gặp lạc nội mạc tử cung, còn được gọi là cấy ghép lạc nội mạc tử cung, là ở

Màng bụngBuồng trứngỐng dẫn trứngBề mặt bên ngoài của tử cung, bàng quang, niệu quản,ruột và trực tràngCul-de-sac (không gian phía sau tử cung)Cơ thành tử cung

NBBS: Các triệu chứng của lạc nội mạc tử cung là gì?

BS Mai Anh: Triệu chứng phổ biến nhất của lạc nội mạc tử cung là đau vùng chậu mãn tính (dài hạn), đặc biệt là ngay trước và trong kỳ kinh nguyệt. Đau cũng có thể xảy ra khi quan hệ tình dục. Nếu lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng đến ruột, có thể đau trong khi đi tiêu. Nếu nó ảnh hưởng đến bàng quang, có thể đau trong khi đi tiểu. Chảy máu kinh nguyệt nặng là một triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung. Nhiều phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung không có triệu chứng. Phụ nữ không có triệu chứng thường biết rằng họ bị lạc nội mạc tử cung khi họ không thể mang thai hoặc khi họ đang phẫu thuật cho một bệnh khác.

NBBS: Lạc nội mạc tử cung gây ra vấn đề như thế nào?

BS Mai Anh: Mô lạc nội mạc tử cung phản ứng với những thay đổi của một nội tiết tố gọi là estrogen. Các mô có thể phát triển và chảy máu như niêm mạc tử cung trong chu kỳ kinh nguyệt. Các mô xung quanh của mô lạc nội mạc tử cung có thể bị kích thích, viêm, và sưng. Sự phân hủy và chảy máu của mô này mỗi tháng cũng có thể khiến mô sẹo hình thành. Mô sẹo này có thể bám dính. Đôi khi độ bám dính có thể khiến các cơ quan dính chặt vào với nhau. Chảy máu, viêm và sẹo có thể gây đau, đặc biệt là trước và trong kỳ kinh nguyệt.

NBBS: Mối liên hệ giữa vô sinh và lạc nội mạc tử cung là gì?

BS Mai Anh: Gần 50% các phụ nữ bị vô sinh là do bị lạc nội mạc tử cung. Viêm do lạc nội mạc tử cung có thể làm hỏng tinh trùng, hoặc trứng, hoặc cản trở chuyển động của chúng thông qua ống dẫn trứng và tử cung. Trong trường hợp nghiêm trọng của lạc nội mạc tử cung, ống dẫn trứng có thể bị chặn bởi độ bám dính hoặc mô sẹo.

NBBS: Các yếu tố nguy cơ dẫn đến lạc nội mạc tử cung?

BS Mai Anh: Các yếu tố liên quan đến tăng nguy cơ lạc nội mạc tử cung bao gồm:

Tiếp xúc lâu dài với hormone estrogen nội sinh (ví dụ như bắt đầu kinh nguyệt sớm trước tuổi 11 hay 12; hoặc mãn kinh muộn; hoặc chu kỳ kinh nguyệt ngắn, tức là ngắn hơn mỗi 27 ngày)Khi có chu kỳ, chảy máu kinh nguyệt rất nhiềuCó những phụ nữ bị dị tật bẩm sinh, thí dụ như dị tật ống Muller, khiến máu kinh nguyệt không tiết ra ngoài đượcPhụ nữ chiều cao hơn 1 m 7, hay gầy quá với chỉ số khối cơ thể thấp hơn 18Tiếp xúc với lạm dụng thể chất hoặc tình dục nghiêm trọng trong thời thơ ấu hay thanh thiếu niênCách thức ăn uống như ăn nhiều chất béo không bão hòa (trans unsaturated fat)Chủng tộc cũng có thể là một yếu tố nguy cơ: tỷ lệ lạc nội mạc tử cung đã được báo cáo là cao hơn ở phụ nữ da trắng và Á châu so với phụ nữ da đen và phụ nữ Trung Mỹ.

 Chúng ta cũng có thể nói sơ qua các yếu tố làm giảm nguy cơ lạc nội mạc tử cung như:

Sinh sản nhiều lầnKéo dài thời gian cho con búBắt đầu kinh nguyệt muộn sau tuổi 14Tăng sự tiêu thụ axit béo omega-...