» Lees dit nummer online

Met onder andere:

» Wat zij zeggen over de verkiezingen in Suriname

» Het Westen verveelt zich dood

» Jongeren zetten de toon in Afrika

Volgens de Bulgaarse schrijver Georgi Gospodinov kunnen we pas briljant zijn vanaf ons zesde of zevende, dat is namelijk – met een beetje mazzel – de leeftijd waarop we leren schrijven. Schrijven, aldus Gospodinov, en verhalen in het algemeen helpen ons onthouden, bevrijden ons van angsten en zijn zelfs in staat om levens te redden.

In het geval van Sjeherazade, de vertelster uit Duizend-en-één-nacht, speelt dat letterlijk: door elk verhaal dat ze vrouwenmoordenaar Shahryar vertelt leeft ze een nacht langer. Maar het geldt bijvoorbeeld ook, zoals de Nigeriaanse kunstcurator Azu Nwagbogu in ons Dossier over de kracht van kunst en verzet vertelt, voor de verhalen die fotografie overbrengt. Het Afrika dat in het werk van (vaak westerse) fotografen te zien is, heeft niet per se te maken met het object, Afrika, zelf. ‘Het probleem is het Afro-pessimisme, waarin we altijd maar weer de hopeloosheid van de situatie te zien krijgen. Dat leidt tot apathie; niemand wil iets doen’, aldus Nwagbogu. Als er een ander discours zou gelden, zoals hij met zijn LagosPhotos-festival voor ogen heeft, krijgen mensen een vollediger beeld en zijn ze minder geneigd hun hoofd af te keren van het continent, zoals de VS momenteel doen – een voorbeeld dat Europa, beargumenteert Paul Munzinger in Süddeutsche Zeitung, vooral niet moet volgen. Met de juiste investeringen en bestedingen kan Afrika voorop komen te lopen – en kunnen er vele levens worden gered. Ook al door de uitzonderlijk jonge bevolking, die het ene na het andere autoritaire regime aan het wankelen brengt.

‘Het is allemaal de schuld van Trump’, concludeerde ze lachend

Ook rondom Amerika vormt zich een steeds rechtlijniger discours. Op bezoek bij mijn dochter op haar reis door onder andere Indonesië, vertelde een vriendin hoe onvoorspelbaar het is gesteld met het weer; moesson in mei, dat kan eigenlijk niet. ‘Het is allemaal de schuld van Trump’, concludeerde ze lachend. Een zin die hier op Bali, en vast op veel andere plekken, een running gag is geworden. 

Maar werkt dat niet ook een vorm van apathie in de hand? Historicus Yuval Noah Harari legt uit waarom we het ons in ieder geval niet kunnen veroorloven langer verbaasd te zijn over zijn acties, die namelijk zeker niet zo onvoorspelbaar zijn als het klimaat, zij het niet minder schadelijk.  

Bijna honderd jaar geleden trok Thomas Mann uit Duitsland weg naar juist dit land, waar hij wél vrijuit mocht spreken, denken en schrijven. ‘God helpe ons in duisternis gedompelde (…) land en lere het vrede te sluiten met de wereld en zichzelf!’ schreef hij over zijn geboorteland. Misschien moeten we het niet zozeer van god hebben, als wel van de verhalenvertellers en al die dappere jongeren die zich in ieder geval genoeg verbazen om in actie te komen.

Laura Weeda

weeda@360international.nl