» Lees dit nummer online

Met onder andere:

» Superrijken handelen steeds egoïstischer. Wat betekent dat voor de samenleving?

» De vrouwelijke soldaten die waarschuwden voor Hamas – maar genegeerd werden

» Chimamanda Ngozi Adichie: ‘Ik vrees voor het einde van de nieuwsgierigheid’

Als een alien naar de aarde zou komen, zegt de Israëlische auteur Etgar Keret in een sterk interview met Süddeutsche Zeitung, zou hij de huidige vorm van activisme niet begrijpen. Wat heeft een met aardappelpuree besmeurde Monet te maken met klimaatverandering? In Kerets ogen worden ideologieën door zulke acties uitgehold, wat zich ook uit in ons onvermogen ons in elkaars standpunt te verdiepen. Je bent het eens of je haat elkaar. Ook de Nigeriaanse auteur Chimamanda Ngozi Adichie heeft last van dit gebrek aan nuance. ‘De morele strengheid waarmee we reageren op gesproken taal is zo groot, dat het iets bestraffends heeft.’ En omdat niemand graag publiekelijk gestraft wordt, ontstaat een mate van zelfcensuur die funest is voor elke vorm van creativiteit.

Er zijn altijd de helden die zich van (zelf)censuur niks aantrekken. Net als vorig jaar maakten we in samenwerking met Amnesty International en Courrier International een selectie van journalisten en activisten wereldwijd die gevangenzitten omdat ze zeggen wat ze vinden. De mooiste bijdrage is die van mensenrechtenstrijder Thapelo Mohapi, over de criminalisering van arme mensen in Zuid-Afrika. ‘Arm zijn betekent niet dat je brein niet functioneert. Het betekent alleen dat je geen geld hebt. En we hebben geen geld (…) door het kolonialisme en de apartheid (…).’ De enige manier om een samenleving te creëren waarin we allemaal veilig zijn, is armoedebestrijding, aldus Mohapi.

Het is inderdaad de vraag of zonder decennialange inflatie in Argentinië een extreemrechts figuur als Javier Milei aan de macht was gekomen, of in een gelijker Amerika Donald Trump – overigens een held in ontmenselijkende retoriek, zoals te lezen is in een ontluisterend stuk uit The Atlantic. Een van Mileis eerste maatregelen was het toestaan van ‘alle mogelijke valuta’ als legaal betaalmiddel – een plan dat hij allicht niet goed heeft doordacht. Silvio Gesell deed dat ruim een eeuw geleden wel. Deze volgens John Maynard Keynes ten onrechte genegeerde autodidactische econoom bedacht een oplossing tegen onze neiging om bij elke transactie zo min mogelijk te geven en zo veel mogelijk te krijgen, waardoor we ‘in materieel, moreel en sociaal opzicht armer’ worden; een betaalmiddel dat na verloop van tijd vergaat. Nu alle huidige systemen onder vuur liggen heeft zijn plan best kans te worden opgepikt, maar in 2024 zal dat nog niet gebeuren. Volgens commentatoren ligt de focus volledig op de twee grote verkiezingen die eraan zitten te komen, waarbij opnieuw polarisatie op de loer ligt.

U wensen we dit jaar weer het allerbeste toe, en daar dragen we graag aan bij in de vorm van mooie, genuanceerde verhalen. Want één remedie hebben we altijd: de journalistiek.

Laura Weeda

weeda@360international.nl