We praten aan de hand van veelgestelde vragen over welke mindset je nodig hebt tijdens het schrijf- en uitgeefproces.

Luister hierboven of via je favoriete podcast app. Hieronder staan de hoogtepunten en de volledig uitgetypte versie van de aflevering.

• Schrijversmindset: wat is dat?
  
• Goed schrijven betekent ook (veel) lezen
  
• Wat als je vastloopt of je twijfelt over de uniekheid van je verhaalidee?
  
• Deze ogen wil je op je verhaal hebben voordat je gaat uitgeven
  
• Ik wil in de boekhandel liggen; waarom moet ik dan een ebook maken?
  
• Welke mindset je nodig hebt om meer boeken te verkopen
  
• Waarom een nieuwsbrief geen spam is
  

Lees ook Petra’s blogpost over originele ideeën: Is mijn idee origineel (genoeg)?

Wil je meer weten over digitaal denken lees dan Maria’s blogpost: Digitaal denken. Wat moet ik daarmee?

***

Maria: Nou, hallo Petra!

Petra: Hallo Maria! Daar zijn we weer, hé?

Maria: Daar zijn we weer. En deze keer een beetje anders als normaal, want op het moment dat we dit opnemen is het vlak voor kerst en we zitten dus weer in een lockdown. Dus voor de verandering zitten we nu een keer niet bij elkaar op de bank, om het zo maar te zeggen, maar allebei via Zoom met elkaar te praten. Dus het kan zijn dat de opname wat anders is en het geluid allemaal wat anders is, maar daar kunnen wij verder niet zo veel aan doen. We moeten gewoon roeien met de riemen die we hebben.

Petra: Ja, we gaan gewoon mee met de situatie en we gaan gewoon kijken hoe dit werkt en als het aangepast kan worden hier en daar gaan we dat natuurlijk doen, maar dit is de realiteit. Dus hier gaan we het gewoon mee doen.

Maria: Hier gaan we het gewoon mee doen! Het is niet anders.

Vandaag gaan we het hebben over schrijversmindset. Dus de mindset die je hebt als schrijver en ook als selfpubber. Dan heb ik meteen eigenlijk een vraag voor jou.

Petra: Ja, dat kan ik uitleggen. Voor mij zou dat vallen onder eigenlijk alle gedachtes die je hebt, die je wel of niet kunnen helpen om in het schrijversproces professioneel te gaan worden. Met andere woorden: Wat heb je nodig van jezelf om de stap te zetten van hobbyschrijver naar professioneel schrijver? Even in het heel kort gezegd.

Maria: En dan met professioneel schrijver hoef je niet per se te bedoelen, denk ik, dat je fulltime schrijver wilt worden, maar dat je ook als hobbyschrijver aan de slag kan.

Petra: Ja. Voor mij is de insteek dat je kijkt naar het product dat je naar buiten brengt. Je gaat er geld voor vragen, zodra je besluit je boeken uit te geven. Dus dat betekent automatisch, voor mij in ieder geval, dat je de mindset wilt hebben van een ondernemer, dat je een goed product naar buiten gaat brengen. Want mensen gaan ervoor betalen en dus zul je een kwalitatief goed boek moeten hebben.

Maria: Ben ik het helemaal volkomen met je eens.

Ik had zelf ook inderdaad opgeschreven dat het inderdaad een onderneming is. Want ik denk dat heel veel schrijvers dat nog niet per se altijd… selfpubbers niet per se zien. Ze zien het niet als een onderneming. Ze zien het gewoon als een hobby. En dat is prima, zeker als je er een reguliere baan ernaast hebt. Geen probleem. Maar er komen wel dingen bij kijken vooral, precies zoals je zegt, als je geld gaat vragen voor je boek, dan is het belangrijk dat je het wel degelijk serieus gaat nemen.

Nou weten we een beetje wat schrijversmindset is, in elk geval hoe wij ertegen aankijken. Maar je kan het denk ik onderverdelen in drie verschillende onderdelen. Dus je hebt een bepaalde schrijversmindset nodig als je aan het schrijven bent. Je hebt een bepaalde mindset nodig als je het boek aan het klaarstomen bent voordat je gaat uitgeven. En je hebt een bepaalde mindset nodig op het moment dat het boek is uitgegeven en je met marketing bezig gaat.

Petra: Klopt.

Maria: Zullen wij die drie dingen gewoon bij langsgaan? De verschillende dingen? En kijken welke mindset nodig is voor welk onderdeel?

Petra: Ja, helemaal goed. Want sowieso iemand die net begint te schrijven heeft ook nog niet de mindset van iemand die gaat uitgeven. Dat is ook logisch, want je hebt een proces door te gaan. Dus bij elk onderdeel van wat je inderdaad noemde komt een nieuwe, soort verdiepende mindset bij kijken, waarbij je andere vragen aan jezelf gaat stellen. Waarbij je toch meer richting de professionaliteit toegaat. Dat begint al een beetje met schrijven, maar dat wordt eigenlijk steeds meer verdiept hoe meer je richting het uitgeven gaat.

Maria: Helemaal mee eens.

Dus ik stel voor, we beginnen bij het schrijven. Ik heb een aantal dingen opgeschreven, een soort van vragen die schrijvers zichzelf zouden kunnen stellen. En als ik die vraag nou voorlees, en dan kun jij erop reageren met de mindset die je dan zou kunnen hebben daarover.

De eerste vraag die ik heb over het schrijvengedeelte is:

Petra: Ja, die hoor ik inderdaad wel eens voorbij komen, en dan… Ik heb gelijk een beetje een disconnect in mijn hoofd op dat moment van: Hoe kun jij nou niet van lezen houden, maar wel een boek willen schrijven? Het heeft een beetje met elkaar te maken, toch? Ik krijg er altijd een beetje een disconnect van als mensen dat zeggen.

Voor mij is namelijk lezen een gigantisch belangrijk onderdeel van goed leren schrijven. Want op het moment dat jij weet hoe een goed boek in elkaar zit, met andere woorden, je ervaart hoe het is voor een lezer om op reis genomen te worden door een verhaal, dan weet je ook vervolgens hoe je dat op papier… tenminste, die switch kun je dan maken, hé? Je kunt dan besluiten, van: Oké, dit gebeurde er in dat boek, dit is de opbouw, zo breng ik spanning in aan. Dat is dus allemaal hoe je leert te schrijven.

Maria: Ja, dat klopt.

Petra: Dus, als je niet van lezen houdt, kun je dan een goed boek schrijven? Ik twijfel daar een beetje aan eerlijk gezegd.

Maria: Ja, ik ook. Ik denk dat het heel raar is… Ik denk dat de meeste schrijvers, voor zover ik weet, zijn de meeste schrijvers zijn ook lezers. Dus dat lijkt me ook. Als je lezen niet leuk vind, waarom zou je dan gaan schrijven?

Petra: Ik denk, laat ik het zo zeggen: Het zou wel kunnen. Maar ik denk dat je eigenlijk al met een soort achterstand begint, want je ervaart niet wat het is om lezer te zijn. En hoe kun je dan dus een verhaal in elkaar flansen als jij niet die ervaring hebt gehad? Het is een hele… Wat ik al in het begin zei, het voelt voor mij heel erg als een disconnect.

En ik denk, sowieso, stel dat je überhaupt niet van lezen houdt, prima, maar je wilt wel een boek schrijven, dan ben je het wel aan jezelf en aan je lezers verplicht om er research voor te doen. Met andere woorden, wel te lezen in jouw genre, hoe zo’n verhaal in elkaar steekt, wat een lezer mag verwachten. Want dat heb je wel nodig om een goed verhaal op te schrijven. Dus ook al hou je niet van lezen, je zult wel moeten gaan lezen, al is het alleen maar vanuit een soort research.

Maria: Sowieso, klopt helemaal. Mijn tweede mindset ding voor schrijven is:

Petra: Ik heb dat ooit eens een keer ergens gelezen. Er was iemand die zei: Eigenlijk bestaan alle verhalen uit zeven verschillende soorten verhaallijnen en dat wordt elke keer aangepast. Dus in die zin kun je zeggen dat elk verhaal al wel een keer verteld is. Het enige verschil is dat het nog nooit door jou verteld is. En dat maakt het uniek.

Dus ja, je verhaal bestaat al vast, maar zou dat je moeten tegenhouden? Nee, want jij hebt alsnog je eigen inbreng daarin. Dus dat dus echt een zinnetje die je voor jezelf eigenlijk gebruikt om jezelf tegen te houden om het verhaal op te schrijven.

Maria: Ja, ik denk het ook. Iedere schrijver is uniek, dus iedere schrijver brengt ook zijn eigen unieke creativiteit in een verhaal, ook al zou dat verhaal al wel eens eerder geschreven zijn. Dus dat is iets waar je je gewoon overheen moet zetten, bij wijze van.

Petra: En je wilt ervoor waken dat je niet een slap aftreksel gaat krijgen van een verhaal die er al bestaat. Je wilt wel je eigen input erin gooien. En als het jouw bedoeling is om een tweede Harry Potter te gaan schrijven, dan moet je je ook afvragen: Waarom eigenlijk? Waarom neem ik JK Rowling’s idee en waarom gooi ik niet mijn eigen dingen erin? Daar is gewoon je eigen creativiteit is het belangrijkst. Jouw verhaal bestaat ongetwijfeld al, maar niet op jouw manier. Dus schrijven. Hup.

Maria: Hup. Ga aan het schrijven.

Petra: Gewoon, hup door!

Maria: Gewoon doen.

De derde vraag die ik heb, die schrijvers zich zouden kunnen afvragen als ze aan het schrijven zijn:

Petra: Ik heb dan eigenlijk altijd, zodra klanten dat tegen mij zeggen, dan heb ik eigenlijk altijd gelijk het weerwoord: Hoe was je voorbereiding? Want op het moment dat je vastloopt, waar loop je vast? En hoe was je voorbereiding? Weet jij al waar het verhaal eindigt op het moment dat je begint?

Heel veel mensen beginnen gewoon te schrijven en die denken: Nou, de muze neemt me wel mee en die vertelt het hele verhaal, en dat komt helemaal goed. En soms werkt dat. Maar wat je heel vaak merkt is dat het verhaal alle kanten opvliegt en op een gegeven moment kom je gewoon op een punt dat je denkt: Ik weet het gewoon niet meer. Dan heb je ook geen goed eindstation, zeg maar. Als je verhaal vastloopt, writer’s block zeggen ze dan. Ja, dat kan. Ga dan even weer terug naar het begin. Zorg dan dat je kijkt van: Oké, wat wil ik eigenlijk vertellen? Wat is de boodschap die ik wil. Mijn hoofdpersonage, van A naar B. Waar begint die, waar eindigt die. Zet dat dan gewoon op papier en ga dan kijken of je het verhaal weer kan oppakken en in elkaar kan flansen.

Maria: Dus de mindset daaromheen is gewoon: Niet begin opnieuw, maar ga even wat dieper nadenken over hoe je verhaal in elkaar zou moeten zitten.

Petra: Ja. Weet je wat het is, op het moment dat je aan het schrijven bent, ben je zo ingezoomd in het verhaal, dat je soms gewoon vergeet waar het hele geheel eigenlijk over gaat. En dan is het juist heel belangrijk dat je uit gaat zoomen, dat je naar het geheel gaat kijken en gaat kijken: Oké, wat wilde ik eigenlijk vertellen? Wat gaat mijn hoofdpersonage eigenlijk meemaken? Wat is het doel van dit hele boek? Dus je wilt uitzoomen, zodat je het hele verhaal weer voor je gaat krijgen.

Met mindset is het soms gewoon heel erg belangrijk dat je – en dat is denk ik met elk stuk waar we nu in terecht gaan komen – dat je niet gaat kijken van: Dit is nu mijn realiteit. Ik kan dit en dit en dit niet meer. Maar dat je gaat kijken: Hoe kan ik dit nog wél doen? Dat je het gaat omdraaien. Dat is mindset.

Maria: Ja precies. Nou, dan is je eerst versie klaar en dan zou de vraag kunnen zijn:

Petra: Ik weet niet hoe dat voor jou is, toen jij de eerste keer met proeflezers in aanraking kwam, maar ik vond het retespannend om mijn verhaal überhaupt te laten lezen aan iemand die ik niet kende. Tot die tijd was het eigenlijk allemaal nog van: Het is allemaal nog gewoon leuk. Het is een verhaaltje die ik in elkaar heb geflanst. Het is gewoon allemaal van mij. Ik hoef het nog niet te laten lezen. En dan kom je op het punt, dat je denkt: Ja, en nou wil ik het eigenlijk gaan uitgeven, dus nou moet het onder de ogen van andere mensen gaan komen. Want jij als schrijver ziet gewoon lang niet alles. Dus je wilt ook dat het verhaal zoals je hem vertelt ook overkomt op de lezer, dus je hebt gewoon proeflezers nodig.

Ik weet dat ik dat heel erg spannend vond, toentertijd. Dat ik echt dacht van: Oooo… hoe gaat dit? En wat gaan ze zeggen? Straks kraken ze het helemaal af. Nou ja, dat soort ideetjes. Hoe was dat voor jou?

Maria: Wel vergelijkbaar. Ik heb inderdaad mijn eerste boek aan een stuk of drie mensen laten lezen en ja, dat is gewoon heel spannend. Want je bent er zo lang mee bezig geweest en het is zo lang bij jou geweest en jij bent de enige die het heeft gezien. Tenzij je misschien een keer met een schrijfcoach het erover hebt gehad, maar in principe ben jij de enige die het heeft gezien en dat is gewoon moeilijk en spannend.

Maar tegelijkertijd wel een leuk moment, denk ik. Want het is weer een nieuwe stap in het proces, zeker als je al weet dat je je boek wilt gaan uitgeven. En het dus later sowieso wilt gaan verkopen, en dat je lezers krijgt, dan is dit de eerste stap. En dat is ook wel weer een leuk moment, denk ik, wat je best mag vieren.

Petra: Zeker! En ik denk dat het belangrijk is dat hier ook de mindset komt: Je neemt jezelf serieus als schrijver. Met andere woorden, op het moment dat jij je boek uiteindelijk gaat verkopen gaan ook heel veel mensen het lezen die jij niet kent. En die gaan er van alles van vinden. Die gaan misschien reviews schrijven op Goodreads, of op Bol.com. En dat zijn mensen die jij niet kent. En wat nou als je geen proeflezers hebt gehad en de eerste feedback die je krijgt is gigantisch negatief, omdat mensen er voor betaald hebben, dus ze zullen ook kritischer zijn. Ze willen gewoon een goed verhaal hebben. En jij had dat met proeflezers er allemaal uit kunnen vissen. Dat is zonde. Als je dat stuk overslaat. Dus zijn proeflezers echt nodig? Ja, ja ,ja, absoluut.

Dus de mindset die je daarvoor nodig hebt is: Neem jezelf serieus. Zie jezelf als iemand die iets wil verkopen en dus wil je kwalitatief goed spul wil je verkopen. Proeflezers zijn je eerste hurdle zeg maar die je overheen moet… hoe noem je dat… een drempel die je… hurdle… De eerste drempel die je overheen moet om jezelf serieus te nemen. Om te bewijzen en om te leren hoe je een goed verhaal overbrengt naar je lezers.

Maria: Dat ben ik helemaal met je eens. Ik denk dat wij vandaag, met alles bij elkaar, het heel vaak eens zijn.

Petra: Maar ik denk ook dat dat ook logisch is, want jij en ik hebben allebei een proces doorgemaakt, met die mindset om uiteindelijk tot zoveel boeken uitgegeven. We hebben tussen ons hebben we 19 boeken uitgebracht en met het eerste boek dat je uitbrengt, ga je alles nog voor het eerst aan en dan op een gegeven moment leer je gewoon: Dit hoort er allemaal bij.

Net als kritiek krijgen van je proeflezers. Het hoort er gewoon bij. Daar moet je eigenlijk vanuit gaan dat je kritiek krijgt, want proeflezers – als je goeie proeflezers hebt – die gaan je kritiek geven en daar wordt jouw verhaal alleen maar beter van. Dus je hebt het nodig.

Maria: Het is een voortschrijdende stap die je gewoon… Je moet de trap steeds verder omhoog en het hoort er gewoon bij.

Petra: Ja, precies.

Maria: En dat gaat mooi over in de volgende vraag, die je zou kunnen hebben als je hiermee bezig bent. Is:

Petra: Ja, waarom heb je een redacteur nodig? Sowieso voor de d’s en t’s natuurlijk, om het even in het typische Nederlandse… wat heel vaak fout gaat in de spelling zijn die d’s en t’s. Maar ook al ben jij iemand die afgestudeerd is in de Nederlandse taal en je denkt: Nou, ik heb het helemaal goed voor elkaar. Dan nóg wil je een redacteur erover heen. Want een redacteur die kijkt niet alleen naar de d’s en t’s. Een goede redacteur kijkt ook naar hoe het verhaal in elkaar zit. Zit er een goede flow in? Je hebt verschillende soorten redacteurs, dus ook daarin wil je gewoon heel duidelijk weten: Wat ga jij mij geven voor het geld wat ik jou… Wat voor soort service ga je me aanbieden?

Ik ben een groot voorstander van een redacteur die niet alleen de d’s en t’s eruit haalt, maar ook naar je verhaallijn kijkt en gewoon teruggeeft, van: Dit is hoe het op mij overkwam… Hier merk ik de flow is niet helemaal goed. Hier gaat dit niet helemaal lekker. Het is allemaal om te zorgen dat jouw verhaal gewoon zo goed mogelijk naar buiten komt.

Maria: En het is wéér een volgende stap. De proeflezers zijn belangrijk, dat zijn vrijwilligers, die zijn gratis, hoe wil je het maar noemen. Dit is de volgende stap waar wij het allereerst over hebben. Je moet het gaan zien als een onderneming als je je boeken wilt gaan verkopen. Dus een redacteur zul je moeten inhuren. Die zullen het over het algemeen niet gratis doen. Dus dit is een investering die je moet doen om je verhaal op een niveau te krijgen, dat het waarde geeft aan de lezer die daar geld voor gaat betalen.

Petra: Ja, en dit kunnen we dan gelijk in de volgende vraag overbrengen, want er zijn mensen die zeggen: Ik ben goed in taal, dus ik heb geen redacteur nodig. Maar je hebt ook mensen die zeggen:

Wat is jouw daar idee over?

Maria: Dat is uiteraard… Het eerste wat ik zeg als je gaat schrijven en je zegt van: Het is mijn doel om boeken te gaan uitgeven en dat mensen het gaan kopen. Ga ik zeggen: Ga sparen. Want zorg in elk geval dat je iemand kan inhuren die een voorkant of een cover van je boek kan maken en ga daar zelf niet mee lopen te pielen, want dat gaat fout.

Dus dat past precies in dat ondernemings… de ondernemersmindset van: Je moet gewoon investeren soms om een goed product te krijgen. En een cover, dat kun je gewoon niet zelf doen. Hetzelfde als dat je harstikke goed bent in Nederlands, je kunt gewoon niet… Tenzij… Ik zou zelfs zeggen als je een designer bent en daarvoor hebt gestudeerd dan nog kun je misschien die afstand niet nemen naar je eigen boek. Net als met… je kunt de afstand niet nemen naar je eigen verhaal, om er objectief naar te kijken. En je moet zorgen dat je iemand in de arm neemt die daar gewoon… die het gewoon als een product ziet en die het gewoon objectief kan bekijken en die er voor heeft geleerd, om covers te maken die, uiteraard specifiek voor op webshops te koop zijn. Daar zijn bepaalde regels voor. En dat kan je gewoon… die afstand moet je gewoon jezelf ook gunnen, denk ik. Dat je dat niet allemaal zelf hoeft te doen. Dat is ook belangrijk. Want op het moment dat je iemand daarvoor inhuurt, kun jij ook weer lekker gaan schrijven.

Petra: Ja. En daar zit nog een tweede lading aan. Je kan dan heel erg goed het artwork maken voor die boekkaft, maar inderdaad wat jij zegt, het moet als een thumbnail ook op Bol.com zichtbaar zijn. Daar heb je een bepaald oog voor nodig. Het moet passen in het genre wat je uitgeeft. Het moet de juiste fonts moeten erop zitten, de juiste informatie. Daar wil je eigenlijk iemand hebben die daarin gespecialiseerd is. Die weet hoe een kaft verkoopt. Wat voor soort kaft verkoopt in het genre dat jij hebt.

Dus een boekkaft is niet alleen een plaatje. Het is echt een manier van… Het draagt bij aan de verkoop van je boek. En als je een prachtig plaatje hebt maar het past niet in het genre, dan ga je niet verkopen.

Maria: Dat gaat dan niet lukken. Dat is het punt. En ik denk dat daar dus die mindset van komt, als je dat gaat inzien, dan ga je daar wel, van: Oké, daar wil ik mijn geld wel in gaan leggen. Daar wil ik wel geld voor gaan neertellen, voor dat soort dingen. Omdat het gewoon belangrijk is.

Petra: Ja, en ik denk in deze produceerfase je heel erg de connectie die je hebt met je boek wat uit elkaar wilt trekken. Want heel vaak zien mensen: Dit is mijn baby’tje, mijn verhaal. Ik heb er zoveel moeite in gestopt. En dan gaan mensen het afkraken, of dan gaan ze mijn teksten helemaal aanpassen als redacteur zijnde. Of ze gaan er een kaft omheen doen die ik helemaal niet mooi vind. Dan ben je té geïnvesteerd in je verhaal. Dat wil je echt uit elkaar gaan trekken, want jouw liefde voor het verhaal blijkt al uit het verhaal dat je vertelt. Laat dan vervolgens om het te kunnen verkopen, laat dan de professionals het, zeg maar, zo inpakken dat de lezers diezelfde ervaring gaan krijgen.

Dus dat wil je echt uit elkaar trekken, dat je het niet meer ziet als jouw kindje – tuurlijk blijft het je kindje in die zin – maar de redacteur is er om het te laten shinen. Dat het écht perfect wordt voor de lezer. Voor waar het op gericht is. En de kaft is daar alleen nog maar het omhulsel van. Die wil je echt uit elkaar trekken. Die mindset moet je omdraaien.

Maria: Die moet je omdraaien. Je moet eigenlijk de creatieve pet moet je afzetten en je moet de zakelijke pet opzetten. Dat is eigenlijk wat je moet gaan doen. In je hoofd.

Petra: En dat is af en toe erg spannend. Dat is gewoon… Je verhaal gaat gewoon een fase door, net als dat jij als schrijver dat doet. Dus dat is wel heel spannend.

Maria: Spannend, dat klopt.

Petra: Nou, dan zijn we in het uitgeefproces. Je hebt je boek klaargestoomd. Het is klaar om uit te geven. We gaan nu het letterlijke uitgeven. Dan kom je op het punt van: Oké, ik wil in die boekhandel. Waarom moet je dan een ebook maken?

Dat zijn ook heel veel vragen die… dat zijn ook vragen die mensen stellen van:

Maria: Klopt. Ja, dat is absoluut een feit. Als ik kijk naar schrijversgroepen en ook op de Hangplek voor Nederlandstalige schrijvers, heel vaak staat daar: Hoe krijg ik mijn boek in de boekhandel? En het is natuurlijk leuk om in de boekhandel te liggen. Het is ook belangrijk om in de boekhandel te liggen. Maar tegenwoordig, hou er rekening mee – zeker met, sinds corona – er zijn gewoon…

Steeds meer mensen zijn digitaal gaan lezen, oftewel ebooks, audioboeken, abonnementslezen. Dus het is zeer belangrijk dat je digitaal gaat denken. Niet meer fysiek denken, op papier, maar ga óók… Ik zeg niet dat je moet overswitchen naar digitaal. Ik zeg het is een en-en.

Je kan op papier een boek uitgeven, maar je geeft het óók als ebook uit. En ook als audioboek als je daar genoeg geld voor hebt, maar begin bij het ebook. Dat je in elk geval het boek digitaal kunt gaan verkopen op webshops en het gaat aanmelden voor Kobo Plus. Dat soort dingen.

Dat is erg belangrijk, dat je die switch in je hoofd maakt, want mensen lezen gewoon tegenwoordig meer ebooks, steeds meer ebooks. En als jij dat ebook niet gaat aanbieden, dan loop je verkopen en lezers en fans mis. Dat is gewoon zo.

Petra: En het is ook de droom van heel veel schrijvers is het fysieke boek in de handen hebben en dat is natuurlijk waar mensen zich als eerste op richten. Dat is ook logisch want dat is echt het fysieke bewijs dat je een boek hebt geschreven. Tegelijkertijd ga je uitgeven, dan is verkoop gewoon het belangrijkste. Je wilt ook dat het gelezen wordt. Dus je wilt je boek ook voor zoveel mogelijk mensen naar buiten brengen En wat het mooie van ebooks is: Het is én een stuk goedkoper, dus je bent veel meer toegankelijk voor mensen. En je ziet ook dat mensen veel duurzamer aan het worden zijn. En er zijn genoeg mensen die zoiets hebben van: Ik wil niet meer allemaal boeken hebben in mijn kast, want dat is allemaal papier. Ik wil juist meer voor het milieu gaan doen, dus ebooks. En dan is jouw boek daarvoor ook beschikbaar.

Dus ebook en paperback of hardcover, dat zijn wel de minimum eisen waaraan je wilt committen op het moment dat je gaat beginnen met uitgeven.

Maria: Absoluut. Precies wat je zegt. Mensen gaan gewoon steeds meer kijken naar het milieu en mensen vinden het zonde dat er bomen om worden gehakt voor papieren boeken. Dat is gewoon een feit.

En bovendien is het gewoon als selfpubber nog veel makkelijker om je ebook – om je boek te verkopen op Bol.com – in een digitale manier te verkopen als dat het is om met papieren boek. Papieren boek is voor selfpubbers, is en blijft gewoon heel lastig, omdat je daarvoor over het algemeen een CB-aansluiting nodig hebt. Je kunt wel via Amazon, maar daar zitten haken en ogen aan, dus ebooks uitgeven is veel makkelijker voor selfpubbers als papieren boeken uitgeven.

Dus ga denken… Probeer na te denken over: Nou, ik moet toch digitaal gaan denken. Noe ga ik dat doen? Zelfs als je zelf geen ebooks leest. Dat hoor je dan wel, hé? Ja, maar ik hou niet van ebooks lezen. Ik lees altijd papier. Ja, maar dat jij geen ebooks leest, wil niet zeggen dat jouw lezers dat niet doen. Dat is de fout die ze dan maken.

Petra: En het mooie met een ebook is dat op een gegeven moment – als je bijvoorbeeld een serie schrijft – zou je je eerste boek, je ebook, zou je gratis kunnen aanbieden om mensen op die manier naar jou toe te leiden. Dat ze de rest van je serie ook willen lezen. Dus ebooks hebben ook… Dat zou je met een fysiek boek nooit doen. Een boek gratis aanbieden. Dat zou je nooit doen. Dus je kan het ook als een marketingtechniek gaan inzetten. En dat is belangrijk. Dat je dus die en-en gaat doen.

Maria: En-en.

Petra: Klopt. En op het moment dat je dan zegt: Oké, ik heb nu mijn ebook en ik heb nu een fysiek boek. Ze staan allebei op Bol.com. Ze staan overal te koop, maar hoe zorg ik nou dat het echt verkocht wordt? Want er zijn zoveel boeken. Hoe ga je dat dan doen?

Maria: Ik denk dat je hebt… Ik zou zeggen, de lange termijn mindset. Voor de selfpubber is het gewoon zo dat… Je geeft je boek uit en het is niet zo dat je de eerste maand al duizend boeken verkoopt en meteen miljonair wordt. Dat is gewoon niet zo. Dat is ook niet zo als je een boek traditioneel uitgeeft, maar zeker voor de selfpubber is het lastiger om dat voor elkaar te krijgen. Je moet momentum zien te krijgen, en die momentum krijg je alleen maar – die zichtbaarheid krijg je alleen maar – als je voor de lange termijn gaat plannen om dingen voor elkaar te krijgen.

Dus het is een mindset die je moet hebben voor: Oké, ik ga niet alleen de eerste komende drie maand kijken, maar ik kijk ook voor de komende twee jaar, drie jaar, misschien wel vijf jaar verder. Wat ga ik doen? Hoe ga ik nog meer boeken schrijven? Hoe ga ik zorgen dat mijn backlist, de oude boeken die ik al heb, die daar in kunnen gaan vallen, zodat ik daar weer geld mee kan gaan verdienen, dus het is een… Je moet gewoon een lange…

Traditionele uitgevers die hebben een, wat ik dan noem, meer een ‘bestseller’ mindset. Die geven een boek uit en dat moet verkopen in de eerste maand en als dat niet gebeurt dan is het al jammer, pech gehad. En selfpubbers hebben dat niet. Die kunnen gewoon doorgaan met de verkoop, veelal omdat ze ook digitaal hebben gedacht en hun boek digitaal hebben uitgegeven. Dus als ebook en als Print on Demand, dus die boeken blijven gewoon in de verkoop.

Je hebt niet een oplage van 1000 boeken, ik zeg maar wat, die is uitverkocht en vervolgens wordt er geen herdruk gemaakt. Dan heb je een probleem. Maar de boeken blijven verkocht worden, dus je kunt er van blijven leven. Je kunt ze blijven verkopen als je over twee jaar weer wat reclame gaat maken voor het eerste boek, terwijl je tien boeken hebt. Dan kun je die écht wel weer gaan verkopen.

Petra: Je kan ook op het moment dat… stel dat je eerste twee boeken niet zo goed aanslaan, maar je derde boek wel. Mensen zijn dan: Oké, dit is mijn eerste introductie. Die gaan dan ook op zoek naar andere boeken. En als jouw andere boeken dan niet meer te koop staan, omdat je denkt: Nou ja, ze verkochten niet zo geweldig. Ik doe er verder niks mee. Ik heb er verder ook geen marketing voor staan. Dat is zonde, want dat is een gemiste kans. Dus je wilt inderdaad ook oude boeken weer terug kunnen halen.

Dus het lange termijn denken is ook: Hoe kan ik constant… Zodra ik weer een nieuw boek uitgeeft, kijk even terug maar je andere boeken. Wat kan ik daar nog mee doen? Hoe kan ik dat nu nog inzetten als een marketingtechniek, om vervolgens weer meer momentum te gaan creëren. Dus dat is met elk boek, kun je weer terugkijken naar je andere boeken.

Maria: Zeker, je moet een mindset hebben van lange termijn denken. Het is een marathon. Het is niet een sprint wat de traditionele uitgevers doen. Voor een maand of anderhalf zorgen dat je zoveel mogelijk verkoopt en daarna niks meer. Zo werkt dat voor ons gewoon niet.

Petra: Nee, en je hoeft ook niet te denken op het moment dat jouw boek uitgegeven wordt in die eerste anderhalve maand: Het wordt niet goed verkocht. Nou, dat is dus een flater. Dit is gewoon mislukt. Dat is dus ook een mindset die niet klopt. Want heel vaak wat je ziet is dat: Oké, als het niet goed begint kan het best zo zijn dat je een andere cover nodig hebt. Of dat je toch…

Dat is ook zo’n probeerfase, in het begin, helemaal als selfpubber, dat je gaat kijken: Oké, wat spreekt nou echt aan? Dus daar ga je in oefenen, dat is een trial en error verhaal. En dus haal je je verhaal constant weer erbij. Het is niet een kwestie van de eerste anderhalve maand: het verkoopt niet, dus het is een flater. Nee. Je gaat dan gewoon weer opnieuw kijken: Oké, wat kan ik anders doen om die verkoop te gaan beïnvloeden?

Maria: Precies. Dus lange termijn denken is érg belangrijk. Wij moeten het nu eenmaal hebben van onze backlist en daar gaat het gewoon om. Wat het tegelijkertijd ook is, is dat het belangrijk is voor ons in het lange termijn denken, wat er onder andere bij hoort, is een goede relatie kweken met je lezers. Dit doe je door een website te hebben. Door een mailinglist, zodat mensen zich kunnen aanmelden voor je mailinglist, dat je ze emails kunt sturen, dat soort dingen. Dus dat je een connectie krijgt met je lezers. Lezers vinden het leuk om dingen te horen over hun favoriete schrijver. Dat vinden lezers gewoon leuk.

En die mogelijkheden zijn er tegenwoordig. Vroeger had je dat niet. Vroeger, twintig jaar geleden, voor het internet, kon je geen contact krijgen met je favoriete schrijver. Tegenwoordig kan dat allemaal wel. Heel veel schrijvers vinden dat lastig, dat is ook een mindset. Die zitten liever stilletjes achter hun computer en: Nou ja, het gaat om mijn boeken, niet om mij. Maar het gaat wél om jou, en daar hoort ook een lange termijn denken, hoort daarbij. Dat je dat gaat opzetten en… Want dat heeft tijd nodig om op te zetten.

Petra: En nu ga je wel heel mooi over in die derde stelling die we hadden.

Maria: O ja, echt waar?

Petra: Ja, want:

Dat zijn van die typische vragen van mensen. Oké, ik heb mijn boek uitgegeven. Wat moet ik nou in mijn nieuwsbrief zetten? Ik kan toch niet elke keer zo’n verkooppraatje voor mijn boek gaan houden? Wat is dan het… Ik wil ook niet elk zo’n type mail zijn, want die open ik zelf ook niet als ik dat krijg. Wat zeg jij daar dan tegen? Wat is daar de mindset?

Maria: De mindset is dat je geen spammer bent! Je moet juist een connectie gaan leggen met je lezer. Dat is wat je moet gaan doen. En als je… Stel dat je twee keer per jaar een boek schrijft of uitgeeft, ik zeg maar 1x per jaar, dan heb je dus een jaar lang om de connectie te leggen en de lezer.. Ja, vrienden worden met lezers is niet per se, maar je kunt ze wel entertainen. Je kunt ze bezig houden, en dan kun je zeg maar als je acht emails hebt geschreven aan hun en ze vinden het leuk om je emails te lezen, dan kun je dan een keer zeggen van: Oké, volgende week komt mijn boek uit en hier kun je hem kopen. Of zoiets.

Dus je geeft meer van jezelf, meer over je boek, over je verhalen, over je characters, over… nou ja… wat er ook maar bij kan komen. Of je geeft een lijst met boeken die je zelf graag leest, dat in hetzelfde genre zit, of wat dan ook. Die kun je dan allemaal geven, dat vinden ze leuk. Ze vinden het leuk om te horen en dat kun je een keer zeggen van: Nou ja. Geeft mij geld, want… Ik heb een boek te koop, dus. Dan ben je geen spammer. Dan ben je geen verkooppraatjes aan het houden.

Het hoort precies bij het lange termijn denken. Je bent op een langdurige manier bezig om je lezer… Ja, om te connecten, om het maar heel goed, fout, verkeerd Nederlands-Engels woord. ‘Connecten’ vind ik altijd zo’n raar woord, maar dat is wat je gaat doen. Je moet een relatie krijgen met je lezer en dat zij dus fan worden. En als ze van lezer fan worden en vervolgens superfan, dan vertellen zij iedereen die zij kennen over jouw boek. Dus het ‘kweken’, kweken… het zorgen dat je superfans krijgt is het allerbelangrijkste dat je kan doen. Want een superfan is het allerbelangrijkste.

Petra: En als je al puur alleen even naar de basis teruggaat. Er zijn genoeg mensen die zeggen: Ja, op het moment dat mijn boek uitkomt, dan ga ik op social media wat advertenties zetten of iets dergelijks. Het grote verschil met een nieuwsbrief ten opzichte van social media is dat jij bepaalt wie dit nieuws onder ogen krijgt. En niet social media. Want op het moment dat jij op social media een bericht zet, diezelfde 100, 150 mensen die op dat moment even op jouw nieuwsbrief staan, die krijgen het allemaal te zien. Op social media is dat misschien 20 mensen, 30 mensen? Afhankelijk hoe je de instellingen hebt?

Maria: Nog niet eens.

Petra: Precies. Dus je wilt toch gewoon zelf in de hand hebben wie onder ogen krijgt wat jij te koop gaat aanbieden. Waar jouw proces nu staat en wat je nu… wat er aan gaat komen. Dat doe je met een nieuwsbrief. En op die manier kun je direct connectie houden met je lezer in plaats van te bepalen via een social media platform.

Maria: Precies. Dat je iemand anders… het aan iemand anders overlaat om de connectie te leggen. Je moet het zelf in de hand… je moet zelf de controle houden.

Petra: Die was bij mij namelijk… Dat was bij mij namelijk de switch, want ik ben namelijk heel erg star geweest in deze melding van nieuwsbrief en: Ach flauwe kul. Ik lees die mails zelf ook allemaal niet. En wat moet ik dan in zo’n mail zetten, dan ga ik weer: Ja, ik heb een kopje koffie gedronken. Wat moet ik dan zeggen in zo’n nieuwsbrief, weet je wel? Ik was daar écht heel erg star in, dat ik dacht: nee, daar ga ik niet in mee. En toen zei iemand dit tegen mij, en toen pas viel bij mij het kwartje. Dat ik dacht van: Ja, ho, maar ik wel al mijn fans kunnen bereiken en dat kan alleen op het moment dat ik hun emailadres heb. Dat kan niet via social media. Al ben je vriendjes met iedereen. Dan nog wil dat niet zeggen dat iedereen jouw bericht gaat zien. Dat is het nadeel van social media.

Maria: Zelfs al heb je tienduizend volgers op Instagram, of wat dan ook. Daar kan je niet vanuit gaan. Want Instagram bepaalt wie jouw berichten ziet en niet jij. En dat is het probleem.

Petra: Klopt. En dat alleen al zou een reden moeten zijn waarom je een nieuwsbrief wilt hebben. En dan is het ook aan jou wat je ermee wilt doen natuurlijk. Wil je 1x per maand of wil je 1x in de twee maanden. Dat maakt niet uit. Het gaat erom dat jij de mogelijkheid geeft aan jouw lezers om letterlijk direct connectie met jou te maken. Dus een emailadres achter te laten, want daarmee zeggen ze eigenlijk: Ik wil weten wat je aan het doen bent. Ik wil weten wat eraan gaat komen. Welke boeken er komen. En dus kun je die mensen informeren. Dus het is geen spam, want ze vragen er zelf om. Op het moment… Ze laten hun email achter, dus dan willen ze ook die informatie van je hebben. Goh, ik ben opeens zo gepassioneerd over mailinglists, want twee, drie jaar geleden was ik dat echt niet hoor!

Maria: Ik wou net zeggen, wij hebben ook wel eens andere gesprekken gehad over mailinglists…

Petra: Ja, dat kwartje is bij mij echt wel gevallen, dus dat is wel heel grappig om te zien hoe dat opeens kan omdraaien.

Maria: Heel fijn.

Nou ja, een andere groot voordeel van een nieuwsbrief is natuurlijk dat je andere schrijvers kunt opzoeken die ook een nieuwsbrief hebben en die in jouw zelfde genre zitten, en dat je dan dus een nieuwsbrief ‘swaps’, of hoe noem je dat, dat je dingen kunt gaan uitruilen. En dat je dus… dat jij in hun nieuwsbrief kom te staan en dat jij iets schrijft over hen in jouw nieuwsbrief en op die manier bereiken hun abonnees ook jouw boek en andersom. En zo kun je reclame maken voor elkaar, op een niet spammerige manier uiteraard.

En daarom is het ook belangrijk dat je gaat beseffen als schrijver dat je… Je bent geen concurrenten van elkaar. Zeker niet als je in hetzelfde genre zit. Je bent collega’s en collega’s kunnen elkaar helpen. Want stel: Ik schrijf detective verhalen, jij schrijft ook detective verhalen, ik zeg maar wat. Mijn lezer vindt jouw boek ook leuk, dus waarom zouden ze mijn boek langs de weg laten liggen op het moment dat ik hen over jou vertel? Nee, ze kopen onze beide boeken. Dat is alleen maar goed voor ons allebei.

Petra: Dat is het hele idee, dat verkoop eigenlijk een negatief iets is. Je wil iets, iemand overtuigen om jouw spul aan te schaffen en dat is het niet. Je wilt verkoop eigenlijk zien als zijnde: Jij als lezer – dus je wilt je lezer ook goed kennen – jij als lezer vindt detectives heel erg leuk, want je leest dus mijn detectives. Ik heb nog iemand die ook detectives schrijft. Ik weet zeker: dit vind jij ook leuk. Probeer het gewoon uit, kijk wat het is. Dus je doet eigenlijk je lezer een soort serviceaanbod. Het is aan de lezer om te zeggen: ja, wel geïnteresseerd of niet geïnteresseerd.

Dus het is in die zin geen verkoop. Je denkt mee met de lezer en op die manier bied je gewoon iets aan. En dan haal je het hele idee van verkooppraatjes en spammen, dat haal je gewoon weg omdat je het doet vanuit het de ander tegemoet willen komen. Mee willen denken van: Jij vind dit leuk? Dan vind je dit misschien ook leuk. Dat is eigenlijk hoe je naar verkoop wilt kijken.

Maria: Dat is hoe je naar verkoop wilt kijken en dat is ook absoluut 100% een mindset switch die je zelf moet gaan maken.

Petra: Heb ik ook doorgemaakt, hoor. Ik had ook altijd echt een hekel aan die verkooppraatjes. Maar goed, dat zijn ook dingen… Dat is ook iets dat je jezelf wil aanleren. Dat is écht een mindset dat je anders gaat kijken naar dingen en niet zo van: Oké, ik heb een boek geschreven, wil je misschien kopen? Nee, ik heb een fantastisch boek geschreven. Ik weet zeker die wil je lezen. En als je het niet leuk vindt, dan val je niet in mijn publiek. Ook goed. Maar probeer het gewoon. Kijk wat je ervan vindt. En that’s it. Dat is wat verkopen is.

Maria: Klopt helemaal. En ik denk ook dat dit perfect bij onze conclusie past. Want wat ik als conclusie zou hebben hier, dat je dus professioneel kunt gaan denken, zelfs als je een hobby schrijver bent is professioneel en als ondernemer denken is gewoon belangrijk. Dat je zorgt dat je toch probeert om anders te gaan kijken naar dingen die misschien… hoe noem je dat, een cliché zou zijn, met verkooppraatjes. Nee, het is geen verkooppraatje, het is een…

Dus je moet een mindswitch gaan maken. Dat is belangrijk. En dat geldt voor alle drie de onderdelen waar we het nu over gehad hebben. Niet alleen voor het schrijven en als je bezig bent met het produceren, maar ook bij het uitgeven.

Petra: Ja. Mijn conclusie zou zijn, neem jezelf gewoon serieus. Een hobbyschrijver die is gewoon bezig met zijn eigen verhaal. Die vindt het gewoon leuk om iets op te schrijven. En een professionele schrijver – een auteur moet ik eigenlijk zeggen – dat is iemand die wil gewoon een goed product naar buiten brengen. Dat betekent ook automatisch dat je de juiste connecties gaat maken. Dat je jezelf serieus neemt. Dat je bijvoorbeeld je aan gaat sluiten bij een vakbond voor schrijvers. De ALLi bijvoorbeeld is daar een hele goed voorbeeld van. Alliance of Independent Authors. Die is er specifiek voor de selfpubbers onder ons. Daar vind je zoveel informatie, dus je kan op die manier elkaar helpen. Dus zie het ook als zijnde dat je je aansluit bij een groep schrijvers. Dat jullie allemaal gewoon een fantastisch boek naar buiten willen brengen en jullie lezers van service willen zijn door ze te gaan verkopen.

Maria: Ben ik het helemaal mee eens. Ik denk dat dit een perfecte afsluiting is van de aflevering. Dank je wel voor dit ietwat ander gesprek, en we zien elkaar de volgende keer.

Petra: Yes. Nou, dank je wel! En jullie bedankt voor het luisteren, mensen!