Learn Vietnamese with VietnamesePod101!
Don't forget to stop by VietnamesePod101.com for more great Vietnamese Language Learning Resources!

-------Lesson Dialog-------

----Formal Vietnamese----

VÒI R?NG
L?C XOÁY!
Nhà b? phá h?y trong vài giây.
Xe b? th?i bay trong không trung.
Tàu b? l?t úp ng??c.
Cây b? b?t r?.
Nh?ng ?i?u này là do l?c xoáy, ho?c giông bão - nh?ng th?m h?a thiên nhiên kh?c li?t nh?t gây ra.
VÒI R?NG LÀ GÌ?
Vòi r?ng là m?t c?t khí xoáy d? d?i.
Nó kéo dài t? m?t ?ám mây giông xu?ng t?i m?t ??t.
M?t s? vòi r?ng xoáy nhanh h?n các vòi r?ng khác.
M?t vài c?t khí m?nh nh?t có th? di chuy?n v?i t?c ?? 300 d?m m?t gi?.
Trên m?t ??t, ?a s? ???ng kính các vòi r?ng th??ng nh? h?n m?t ph?n t? d?m.
Tuy nhiên, c?ng có m?t s? vòi r?ng tr?i r?ng t?i h?n m?t d?m.
H?u h?t các vòi r?ng xu?t hi?n trong kho?ng t? m??i ??n ba m??i phút trên m?t ??t.
Nh?ng vòi r?ng d? d?i nh?t có th? kéo dài ??n h?n m?t gi? trên m?t ??t.
VÒI R?NG HÌNH THÀNH RA SAO
?a s? các vòi r?ng ???c hình thành t? nh?ng tr?n siêu bão g?i là "Supercells".
Nh?ng c?n bão này xu?t hi?n khi lu?ng không khí nóng ?m ?i lên g?p lu?ng không khí l?nh khô ?i xu?ng.
Khi lu?ng khí nóng dâng cao, nó tr? nên l?nh h?n và hình thành các ?ám mây và c?n giông bão.
?ôi khi không khí xoáy r?t nhanh và m?nh xung quanh m?t hình ?ng ho?c ph?u.
N?u c?n l?c xoáy này ch?m ??t, nó s? tr? thành vòi r?ng.
Các nhà khoa h?c c?ng ch?a rõ lý do t?i sao m?t s? bão Supercells s?n sinh ra vòi r?ng còn m?t s? khác l?i không.
VÒI R?NG HÌNH THÀNH ? ?ÂU
Vòi r?ng có th? hình thành ? b?t c? ?âu.
Tuy nhiên, chúng th??ng xu?t hi?n nhi?u ? M? h?n là các qu?c gia khác.
M?i n?m, có kho?ng m?t nghìn vòi r?ng xu?t hi?n ? M?.
??ng th? hai là Canada v?i kho?ng m?t tr?m c?n l?c xoáy m?i n?m.
H?u h?t các vòi r?ng hình thành trong m?t khu v?c g?i là Thung L?ng L?c Xoáy.
Khu v?c b?ng ph?ng này n?m ngay t?i trung tâm c?a n??c M?.
Không khí nóng ?m t? V?nh Mexico ch?m trán không khí l?nh khô t? Canada.
Không khí nóng ?m c?ng th?i t? phía Tây Nam t?i Thung L?ng L?c Xoáy.
VÒI R?NG HÌNH THÀNH KHI NÀO
Vòi r?ng có th? hình thành vào b?t k? th?i ?i?m nào trong n?m.
?a s? các vòi r?ng xu?t hi?n t? kho?ng ??u mùa xuân ??n gi?a mùa hè.
Tháng N?m và tháng Sáu là nh?ng tháng có nhi?u l?c xoáy nh?t.
K? t? tháng T? n?m 2011, xu?t hi?n kho?ng h?n b?y tr?m vòi r?ng.
?ây là s? l??ng vòi r?ng l?n nh?t trong m?t tháng ???c ghi chép l?i trong l?ch s?.
Vào ngày 27 tháng 4 n?m 2011, có t?ng c?ng 207 c?n l?c xoáy xu?t hi?n trong vòng 24 gi?.
Là s? vòi r?ng l?n nh?t xu?t hi?n trong m?t ngày.
?O L??NG VÒI R?NG
Các nhà khoa h?c v? th?i ti?t không có m?t ph??ng th?c chính xác nào ?? ?o ?? l?n c?a gió quanh vòi r?ng.
Thay vào ?ó h? dùng Thang ?? Fujita C?i ti?n ?? ?o m?c ?? tàn phá.
T?c ?? gió là ??c l??ng.
NH?NG C?N L?C XOÁY PHÁ V? K? L?C
Vòi r?ng nguy hi?m nh?t trên th? gi?i
Vào n?m 1989, m?t c?n l?c xoáy kh?ng l? ?p vào qu?c gia Bangladesh ? châu Á.
C?n l?c này ?ã gi?t ch?t 1.300 ng??i và làm b? th??ng 12.000 ng??i khác.
Kho?ng 80.000 ng??i tr? nên vô gia c?.
Th?m h?a vòi r?ng nguy hi?m nh?t t?i M?
Vòi r?ng Tri-State Tornado ?i qua ba bang c?a M? vào n?m 1925 ?ã càn quét su?t 219 d?m và kéo dài h?n 4 ti?ng ??ng h? trên m?t ??t.
Nó b?t ??u t?i bang Missouri, càn quét qua mi?n nam bang Illinois và c?p b?n bang Indiana.
Vòi r?ng này gi? k? l?c v? s? ng??i thi?t m?ng nhi?u nh?t trong m?t c?n l?c xoáy (695 ng??i).
??ng th?i gi? k? l?c v? vòi r?ng có quãng ???ng di chuy?n dài nh?t.
Vòi r?ng t?n kém nh?t
M?t c?n l?c xoáy hoành hành thành ph? Joplin, bang Missouri vào n?m 2011.
H?n m?t tr?m ng??i ch?t và h?n m?t nghìn ng??i b? th??ng.
Kho?ng tám nghìn tòa nhà ?ã b? phá h?y.
Chi phí ?? khôi ph?c ??ng ?? nát này là ba t? ?ô la M?.
NGHIÊN C?U V? VÒI R?NG
H?u h?t không m?t ai mu?n ??n g?n các c? [...]